Jak wygląda segregacja śmieci w Azji?

Obecnie wszyscy wiemy już, że segregacja odpadów jest bardzo ważna. Ostatecznie to podstawa ich ponownego wykorzystania. Jeśli z makulatury plastiku oraz szkła ma być sprawnie odzyskiwany surowiec, odpady tego typu powinny być wstępnie posegregowane już w gospodarstwach domowych. Do tego przydają się oczywiście worki foliowe o różnych gabarytach oraz pojemniki na odpady. Warto zastanowić się nad tym, jak wygląda segregacja śmieci w innych zakątkach świata. Jak radzą sobie z tym zdaniem mieszkańcy Azji?

Azjaci od lata uchodzą za prawdziwych mistrzów recyklingu. W Japonii, Hongkongu, a także Korei Południowej działają przedsiębiorstwa, które mogą zaoferować usługi podziemnych pneumatycznych systemów transportu odpadów. Co to takiego? To innowacyjne systemy, które na pierwszy rzut oka wyglądają po prostu jak wolnostojące kontenery na odpady. Jednak system ten połączony jest podziemnymi rurociągami, które zmierzają do stacji załadunkowych. To na tych stacjach odpady są pakowane do specjalnych wagonów i przewożone do elektrociepłowni, zakładów przemysłowych lub na podziemne wysypiska w tym ostaniem przypadku odpady gniją, co prowadzi do wytwarzania metanu. A ten z kolei wykorzystywany jest w elektrociepłowniach.

Od dłuższego czasy słyszy sie o tym, że Amerykanie sprzedają do Chin ogromne ilości swoich odpadów. Sprzedawany jest papier, plastik, a także używana elektronika. Od razu warto zaznaczyć, że sprzedaż odpadów jest opłacalna w tym przypadku nie tylko dla Amerykanów. Także i Chińczycy czerpią z tego wymierne zyski. Duża część z zakupionych odpadów trafia do chińskich elektrociepłowni. Ogrzewanie przy użyciu odpadów okazuje się być o wiele tańsze niż tradycyjne ogrzewanie węglem lub gazem. Pozostałe odpady są dzielone na surowce. Wiele tak pozyskanych surowców wykorzystuje się w Chinach do produkcji laptopów, tabletów, smartfonów i szeroko pojętej elektroniki, która później z ogromnym zyskiem sprzedawana jest w innych zakątkach świata. Jak widać na azjatyckim przykładzie, mądre gospodarowanie odpadami może przynosić naprawdę duże zyski.

Upcykling. Nowy sposób na przetwarzanie odpadów

Chyba każdy z nas wie doskonale, czym jest recykling. W tym przypadku chodzi odzyskiwanie z odpadów materiałów, które można ponownie wykorzystać. I tak na przykład butelki i inne opakowania są mielone, a z materiału produkuje się inne przedmioty. Nie dziwi zatem, dlaczego obecnie tak mocno promowana jest segregacja odpadów.

Warto zaznaczyć jednak, że nie tylko recykling jest sensownym rozwiązaniem. Coraz częściej słyszy się także o dość nowoczesnym rozwiązaniu, jakim jest upcykling. Dokładnie tak samo, jak recykling również upcykling jest formą przetwarzania odpadów. Tym razem jednak w wyniku tego przetwarzania nie są odzyskiwane surowce. Celem upcyklingu jest wykonanie z odpadów nowych produktów, często o wyższej wartości. Najbardziej znanym przykładem upcyklingu jest produkcja mebli ze zużytych palet. Tego typu meble są ostatnimi czasy bardzo modne, dość często można spotkać je w nowocześnie urządzonych wnętrzach.

I chociaż próby kreatywnego przetwarzania odpadów nie były niczym nowym, to jednak samo pojęcie upcyklingu zostało rozpowszechnione dopiero w roku 2002. Wtedy to William McDonough i Michael Braungart wydali książkę „Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things”, która przyczyniła się do rozpropagowania upcyklingu.

Ważne w upcyklingu jest to, że nowe przedmioty muszą być więcej warte niż przetwarzane surowce. Stąd też bardzo często upcykling przybiera formę sztuki użytkowej. Dość często z odpadów wykonuje się rozmaite ozdoby i bibeloty. Upcykling może być świetną zabawą, Do tego dochodzi fakt, że proces ten przyczynia się do zmniejszenia ilości odpadów.

Warto w tym miejscu podkreślić, że wiele przedmiotów produkowanych w drodze upcyklingu można po prostu zamówić w sklepach. Jednak większą przyjemnością może być wykazanie się kreatywnością i samodzielne przetworzenie przedmiotów, które normalnie zostałyby wyrzucone. Stare skrzynki na owoce mogą zamienić się w rustykalne szafki; bardzo często metodą upcyklingu produkowane są nowe sztuki odzieży, ze starych plandek samochodowych produkuje się bardzo popularne torby oraz banery reklamowe.

Recykling odpadów elektronicznych. Jak to wygląda?

W naszych domach co jakiś czas pojawiają się odpady elektroniczne. Zazwyczaj chodzi o stare telefony komórkowe, komputery albo laptopy. Co właściwie należy zrobić z tego rodzaju odpadami? Wiele zależy od nas. Warto dostarczyć je do specjalnego punktu zbiórki. To bardzo ważne, jeśli dany stary komputer czy telefon ma zostać poddany recyklingowi.

Jeśli chodzi o recykling odpadów elektronicznych, wyróżniamy następujące stopnie przetwórstwa:

  • recykling pierwszego stopnia – tak określa się przeprowadzanie ewentualnych napraw, działań modernizacyjnych itd., dzięki którym dany sprzęt może być dalej używany;

  • recykling drugiego stopnia – tym razem chodzi o demontaż poszczególnych podzespołów elektronicznych, które można wykorzystać ponownie w procesie produkcji nowych sprzętów elektronicznych;

  • recykling trzeciego stopnia – odzyskiwanie materiałów i surowców z odpadów elektronicznych, do którego dochodzi na drodze sortowania i późniejszego rozdrabniania odpadów.

Niestety w naszym kraju ciągle jeszcze duża część odpadów elektronicznych, które dałoby się ponownie w jakimś stopniu wykorzystywać, trafia na wysypiska śmieci. Jednak po tym, jak została podpisana dyrektywa WEEE, zaczęto dostrzegać, jak ważne jest przetwarzanie odpadów elektronicznych. Także w Polsce zaczęły działać przedsiębiorstwa oraz różnego rodzaju organizacje, które trudnią się zbieraniem oraz zarządzaniem sprzętem elektronicznym. W niektórych przypadkach można nawet liczyć na pewne dopłaty za oddanie zużytego sprzętu do recyklingu, co dodatkowo wpiera recykling e-odpadów.

Stosunkowo często organizowane są różne zbiórki odpadów przez sieci handlowe, które same zajmują się sprzedażą sprzętu elektronicznego oraz elektrycznego. Sieci takie organizują co jakiś czas akcje, które mają zachęcić ich klientów do recyklingu. Chodzi tutaj np. o wymianę „1 za 1” w przypadku konkretnego sprzętu z asortymentu sklepu. To bardzo dobre rozwiązanie. Bo nie tylko możemy liczyć na bardziej korzystny zakup sprzętu, ale także nie musimy martwić się tym, co zrobić ze starym sprzętem, który by tylko zajmował miejsce w domu.

Odpady elektroniczne. Duże zagrożenie naszych czasów

Wszyscy wiemy doskonale, jak wielkim zagrożeniem dla naszej planety są odpady. Dlatego też coraz częściej podejmowane są równe inicjatywy, które mają na celu albo ograniczenie ilości nowych śmieci albo ich efektywny recykling. Bardzo dużym zagrożeniem są odpady elektroniczne, których pojawia się coraz więcej. To naturalna konsekwencja stałego, dynamicznego rozwoju nowych technologii.

Przykładem niebezpiecznych odpadów elektronicznych, które powoli stają się dość poważnym problemem, są stare, już nieużywane komputery. Dlaczego? Niestety stare komputery zawierają ołów, który jest bardzo niebezpieczny dla środowiska naturalnego. Przedostający się do wód gruntowych oraz atmosfery ołów ma działanie toksyczne. To jednak nie wszystko. Innym szkodliwym składnikiem komputerów są polibromowane etery difenylowe (PBDE). Badania wykazały, że PBDE mają bardzo niekorzystny wpływ na układ hormonalny człowieka, mogą przyczyniać się do powstania nowotworów lub wystąpienia otyłości.

Producenci komputerów oraz innych tego typu sprzętów pracują już nad zastosowaniem nowych procesów technologicznych, które nie miałyby tak negatywnego wpływu na zdrowie człowieka oraz środowisko naturalne. Przykładem jest chociażby wprowadzanie technologii lutowania bezołowiowego. Zaczyna się także stosować tworzywa biodegradowalne w produkcji laptopów (przykładem może być japońskie przedsiębiorstwo NEC). Zasadniczo jednak można postawić juz na recykling obecnie produkowanych sprzętów elektronicznych, który może być całkiem opłacalny. A to z tego względu, że odpady te zawierają złoto, pallad oraz kobalt. Chyba każdy zgodzi się z tym, że lepiej byłoby je odzyskiwać, zamiast wydobywać w sposób standardowy.

Oczywiście recyklingiem odpadów elektronicznych zajmują się profesjonalne przedsiębiorstwa. Ale i my możemy mieć udział w tym procesie. Na początek warto pamiętać, że zużytych komputerów czy telefonów komórkowych nie należy wyrzucać. Zamiast tego powinno sie je oddawać do specjalnych punktów zbiórki odpadów elektronicznych, które znajdują się w gminach.

Co zrobić ze starymi ubraniami? Recykling tekstyliów

Według statystyk każdego roku wraz z odpadami komunalnymi na wysypiska śmieci trafia mnóstwo odzieży oraz innego rodzaju zużytych tekstyliów. To duży problem, ponieważ odpady tekstylne w większości przypadków bez problemu mogłyby zostać wykorzystane ponownie. Może warto zatem korzystać z systemów zbiórki tekstyliów, które działają przy niektórych sklepach odzieżowych? Zwykle wygląda to tak, że zużyte ubrania możemy po prostu zostawić w sklepie.

Warto podkreślić, że recykling tekstyliów nie jest problemem także i dla właściciel starych ubrań. Coraz więcej sklepów odzieży znanych marek przyjmuje torby ze zużytą odzieżą oraz tekstyliami innego typu. Warunek jest jeden – oddawane tekstylia nie powinny być zbytnio zabrudzone, muszą być suche. Jak najbardziej można oddać także ubrania i inne tekstylia, które zostały uszkodzone. W niektórych sklepach oferowane są bony na zakupy w zamian za oddanie torby ze zużytymi tekstyliami. W tym kontekście możemy powiedzieć, że naprawdę opłaca się być eko. Pozbywając się starych ubrań, można w części sfinansować zakup nowych.

Co właściwie dzieje się z tekstyliami, które są zbierane w taki sposób? Ubrania przewożone są do profesjonalnej sortowni tekstyliów, gdzie dzieli się tekstylia na trzy grupy:

  • te, które można jeszcze zużyć;

  • te, które można poddać recyklingowi;

  • te, które nadają się do produkcji energii cieplnej.

Szacuje się, że ponad 50 % zebranej w taki sposób używanej odzieży jak najbardziej nadaje się do dalszego użytku. A z punktu widzenia ochrony środowiska jest to naprawdę najlepsze rozwiązanie. Do recyklingu powinny trafiać te ubrania, które nie nadają się już do użytku w swojej pierwotnej formie. Podczas recyklingu ubrana są mielone, a z powstałych w ten sposób włókien produkuje się nowe tkaniny lub materiały. Mogą to być np. izolacje lub ścierki, których używamy w naszych domach. Jeśli chodzi o odpady tekstylne, tylko około 3% nie da się ani przetworzyć ani ponownie wykorzystać. I to właśnie ta stosunkowo nieduża ilość zostanie spalona w celu pozyskania energii cieplnej.

Recykling i jego najważniejsze etapy

Segregacja odpadów, już w naszych gospodarstwach domowych, jest bardzo ważna, ponieważ to pierwszy krok do ponownego wykorzystania śmieci. Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na recykling odpadów. Warto zatem przybliżyć nieco ten temat. Recykling umożliwia ponowne (lub dalsze) zastosowanie surowca, który został wyrzucony. Odpady poddawane są recyklingowi materiałowemu, chemicznemu, organicznemu itd. – w ten sposób można wykorzystać je jako źródło energii, jako źródło surowca albo przetworzyć zebrane odpady na inny produkt.

Pierwszym etapem recyklingu jest oczywiście segregacja odpadów. Na samym początku konieczne jest pogrupowanie odpadów ze względu na ich typ. Najprostszy sposób pogrupowania śmieci to ich segregacja już w gospodarstwach domach lub firmach, gdzie zostały wytworzone. To dlatego tak często podkreśla się obecnie, że segregacja śmieci w domu jest istotna. Taka wstępna segregacja odpadów ogranicza ich zanieczyszczenia, a co za tym idzie, łatwiejsze jest ich późniejsze wykorzystanie.

Posegregowane odpady mają różne gabaryty, ich przetworzenie w takiej postaci nie byłoby możliwe. Zatem po posortowaniu śmieci są one rozdrabniane. Do tego celu wykorzystuje się specjalne młyny. Odpady po rozdrobnieniu można o wiele łatwiej transportować, co przecież także jest kwestią istotną.

Aby możliwe było ponowne wykorzystanie odpadów, muszą być one dokładnie oczyszczone. Do odpadów, które najczęściej są dość mocno zanieczyszczone, zalicza się szkło oraz plastik. Stąd też, aby można było je przetworzyć, trzeba je dokładnie umyć. Zakłady zajmujące się recyklingiem odpadów posiadają specjalne wanny z środkami czyszczącymi, które wykorzystuje się do tego celu. Po umyciu odpadów są one suszone i dopiero potem można je dalej wykorzystywać.

Kolejnym krokiem jest wytaczanie, czyli po prostu wytwarzanie produktu końcowego. Często w przypadku produktów ze szkła lub plastiku tworzone są w odpadów zupełnie nowe przedmioty, którym trzeba nadać jeszcze dodatkowo pożądany kształt i kolor. Była, że z odpadów wykonywane są produkty o zupełnie innych właściwościach fizyko-chemicznych.

Recykling pianek poliuretanowych

Chyba wszyscy wiemy doskonale, że nadmiar śmieci jest dość dużym problemem we współczesnym świecie. Stąd też dokłada się starań, aby ograniczyć ilość odpadów bądź też jak największą ich ilość ponownie wykorzystywać. Każdy z nas może mieć w tym swój udział – warto zacząć od konsekwentnego sortowania śmieci we własnym gospodarstwie domowym. Warto podkreślić, że coraz więcej surowców można poddać recyklingowi. W tym także pianki poliuretanowe.

Trzeba od razu podkreślić, że akurat poliuretany mogą być wykorzystywane bardzo wszechstronnie. W tej chwili można wytwarzać poliuretany zarówno jako tak często spotykane pianki, jak i lakiery, włókna, materiały skóropodobne, kauczuki itd.

Powszechnie wykorzystywane pianki poliuretanowe są dość poważnym problemem jako odpad. Tego typu pianki wykorzystuje się obecnie np. do produkcji mebli tapicerowanych, w opakowaniach podatnych na uszkodzenia wyrobów, jako część elementów izolacyjnych stosowanych w budownictwie itd. Nic zatem dziwnego w tym, że każdego roku powstaje tak wiele odpadów pianki poliuretanowej. Według aktualnych szacunków jest to około 20 tys. ton odpadów pianki miękkiej i ponad 10 tys. ton odpadów pianki sztywnej w naszym kraju.

Na szczęście możliwy jest efektywny recykling pianek poliuretanowych. Pierwszym etapem jest odzysk czystej pianki z wyrobów, do produkcji których została ona zastosowana. Często stosuje się metodę regranulacji, gdy chodzi o efektywny recykling pianek poliuretanowych. W tym procesie pianki są rozdrabniane do cząsteczek, których wielkość odpowiada konkretnemu zastosowaniu. Regranulowane pianki poliuretanowe można ponownie wykorzystać np. jako napełniacz w materiałach polimerowych, jako środek absorbujących substancje ropopochodne, wypełnienie wykładzin podłogowych, opakowań wrażliwych itd. To jeszcze nie wszystko. Można także odpady pianki (w przypadki pianki sztywnej) podzielić na kawałki, umieścić w formie, a następnie zalać świeżym systemem piankowym. Do takich systemów piankowych można bez problemu wprowadzić nawet 70% odpadów.

Recykling aluminium. Podstawowe informacje

Nie sposób zaprzeczyć, że aluminium to jeden z tych surowców, który najczęściej poddawany jest recyklingowi. To w zasadzie nic zaskakującego, ponieważ puszki aluminiowe to jeden z częściej wykorzystanych rodzajów opakowań. Do tego ich recykling przynosi naprawdę bardzo dobre rezultaty.

Warto wrzucać odpady aluminiowe do osobnego kontenera. W tym przypadku segregacja ma naprawdę znakomity wpływ na środowisko naturalne.

Aluminium to surowiec, który pozyskiwany jest z rud boksytu. Te rudy nie odnawiają się. W praktyce oznacza to, że wydobycie aluminium prowadzi do ich bezpowrotnego wyczerpywania się. A to jeszcze nie wszystko. Produkcja aluminium jest dość drogim procesem. Co prawda koszty te nie są tak wysokie, jak kiedyś (gdy aluminium uważane było za metal półszlachetny), jednak nadal są znaczne.

Jeśli chodzi o recykling aluminium, najczęściej chodzi o przetwarzanie puszek po napojach. Puszki, w których kupujemy tak wiele różnych napojów, to odpady nadające się w całości do recyklingu. A to oznacza, że puszki trafiające na wysypisko to nic innego, jak tylko duże marnotrawstwo zasobów. Co istotne, w przeciwieństwie do innych materiałów, odzysk aluminium można powtarzać wielokrotnie, a jakość metalu nie ulega obniżeniu.

Za recyklingiem odpadów aluminiowych przemawiają też następujące argumenty:

  • zanieczyszczenie powietrza w przypadku recyklingu puszek jest aż o 95% niższe niż w przypadku pozyskiwania aluminium z tradycyjnych rud boksytu;

  • również zanieczyszczenie wody jest niższe i to aż o 97%;

  • recykling aluminiowych odpadów wymaga także 95% mniej energii niż jest to w przypadku wydobycia metalu z rud boksyt;

  • przetworzenie 1 tony złomu aluminiowego jest równoznaczne z oszczędnością około 4 ton boksytu;

  • produkcja aluminium z uszek jest o 60% tańsza niż pozyskiwanie tego metalu z rud boksytu.

Jak widać, jest sporo argumentów, które przemawiają za recyklingiem odpadów z aluminium. Możesz mieć w tym swój wkład! Wystarczy, że puszki i inne odpady z aluminium zaczniesz konsekwentnie wrzucać do właściwych worków na śmieci lub kontenerów.

Jak ponownie wykorzystać szkło ze starych ekranów telewizorów?

Przywykliśmy do tego, że do koszy i kontenerów na szkło wrzucamy butelki, słoiki i inne tego typu szklane odpady. Jednocześnie są takie rodzaje szklanych odpadów, których nie wolno wrzucać do kontenerów na szkło. To np. stare okna, stare lustra czy szkło z ekranów telewizorów. Dlaczego? Chodzi o to, że tego rodzaju odpady mają inny skład chemiczny. Stale jednak podejmowane są próby przetworzenia także mniej standardowych odpadów.

Udało się osiągnąć całkiem dobre skutki w przypadku problematycznego szkła ze starych ekranów telewizorów. W 2016 roku naukowcy opracowali metodę recyklingu szkła, które pochodzi z ekranu telewizora oraz jego kineskopu. Warto zaznaczyć, że jest to szkło, w którym występują takie substancje chemiczne jak: tlenek strontu, tlenek baru oraz tlenek ołowiu. Ten skład chemiczny był odpowiedzialny za to, że dotychczas szkło z telewizorów trafiało na wysypiska, ponieważ po prostu nie dało się go wykorzystać w przemyśle szklarskim.

Analizy wykazały jednak, że problematyczne szkło krzemianowo-strontowo-barowe może być doskonałym składnikiem szkliw. Ze względu na swój skład chemiczny szkło tego rodzaju wyróżnia się wysoką odpornością termiczną. Ze względu na niedużą zawartość tlenku cyrkonu szkło pochodzące z ekranów telewizorów cechuje się także dość dużą wytrzymałością mechaniczną.

Przeprowadzone przez dr inż. Magdalenę Kosmal z Zakładu Technologii Szkła z Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Krakowie badania pozwoliły na wykorzystanie szkła do produkcji płytek ceramicznych. Ze stłuczki udało się wytworzyć płytki z połyskiem, jak i matowe. W procesie produkcji do zmielonego szkła dodano odpady bazaltowe oraz kaolin. Po obróbce termicznej w laboratorium powstały wytrzymałe płytki.

Warto podkreślić, że chemiczne związki w płytkach, dzięki obróbce termicznej oraz rozmaitych modyfikacjach, są zupełnie nieszkodliwe dla użytkownika. Płytki ze szkła z telewizorów są mało nasiąkliwe, cechują się wysoką odpornością na ścieranie, poza tym są również bardzo odporne na zginanie. Naukowcy wytworzyli płytki reprezentujące trzecią i czwartą klasę ścieralności.

Czy śmieci rzeczywiście trafiają do jednej śmieciarki?

Mimo propagowanie segregacji śmieci wiele osób ciągle jeszcze tego nie robi. Dość częstym argumentem, jest twierdzenie, że segregacja nie ma sensu, bo odpady z różnych kontenerów i tak później trafiają do tej samej śmieciarki. Chyba każdy słyszał chociaż raz takie twierdzenie. Zastanówmy się nad tym, co to prawda czy mit. Czy rzeczywiście pieczołowicie posegregowane odpady wysypywane są do jednej śmieciarki?

Wygląda to tak, że wiele śmieciarek, które odbierają odpady ma przegrody na różnego rodzaju śmieci. Tym samym osobno wywożone jest szkło, osobno papier, osobno odpady zmieszane itd. Zasadniczo trzeba jednak przyznać, że samochody z podzielonymi przestrzeniami zrobiły dość dużo szkody w świadomości społecznej – wiele osób uważna, że segregacja jest bez sensu, jeśli i tak odpady są mieszane przy transporcie. W wielu miastach mieszkańcy podkreślają też, że po różnego rodzaju odpady podjeżdżają inne samochody.

Nie da się jednak zaprzeczyć, że zdarza się i tak, że odpady faktycznie wywożone są przez jedną śmieciarkę, z jedną komorą (to jednak są przypadki dalekie od współczesnych norm!). Czy to oznacza, że wstępne sortowanie śmieci w gospodarstwach domowych jest pozbawiane sensu? Oczywiście nie!

Pamiętajmy o tym, że śmieci trafiają z kontenerów do profesjonalnych sortowni, gzie są dodatkowo sortowane na taśmie. Ta dodatkowa segregacja jest normą, ponieważ typowy podział na cztery frakcje, który jest najczęściej stosowany, to za mało, aby można było poddać śmieci efektywnemu recyklingowi. W tym miejscu na pewno wiele osób zastanawia się nad tym, dlaczego właściwie potrzebna jest segregacja wstępna, skoro odpady później i tak trafiają do sortowni. Chodzi o to, że dzięki wstępnej segregacji nie ma obawy, że odpady biologiczne lub niebezpieczne trafią na taśmę w profesjonalnej sortowni, zatem jest mniejsze ryzyko, że dojdzie do zanieczyszczenia produktu końcowego. Jak widać, jeśli cały system ma działać bez zarzutu, wstępna segregacja odpadów już w poszczególnych gospodarstwach domowych jest koniecznością.